Pakiet startowy na uruchomienie punktu konsultacyjno-informacyjnego, wyższa refundacja kosztów za złożone wnioski, premiowanie gmin, z terenu których tych wniosków wpłynie najwięcej – to nowe bonusy dla jednostek samorządu terytorialnego, które mają jeszcze kilka dni (do 31 marca 2021 r.), żeby zgłosić do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska chęć podpisania porozumienia w sprawie realizacji programu „Czyste Powietrze”. Tymczasem Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przedstawiają szczegóły ogłoszonych zachęt.

Łączny budżet zachęt, z których będą korzystać jednostki samorządu terytorialnego (jst), wynosi ponad 100 mln zł. Dodatkowe wsparcie dla gmin ma przyczynić się do zwiększenia dostępności oferty dotyczącej dofinansowania wymiany starych „kopciuchów”, a tym samym liczby składanych wniosków o dofinansowanie w ramach „Czystego Powietrza”, co wpłynie także na przyspieszenie tempa realizacji rządowego programu.

Warunkiem skorzystania z bonusów jest pisemne zgłoszenie gminy, która nie zawarła dotychczas porozumienia, do właściwego terytorialnie wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw) do końca marca 2021 r. oraz zawarcie nowego porozumienia do końca maja 2021 r. lub aneksu (w przypadku zawartego już porozumienia) do końca czerwca 2021 r. W ramach zachęt koszty kwalifikowane będą od 1 kwietnia 2021 r.

Do 30 tys. zł na gminny punkt konsultacyjno-informacyjny

Na utworzenie gminnych punktów „Czystego Powietrza” NFOŚiGW przewidział pulę ponad 74 mln zł na rok, przy czym każda gmina ma szansę otrzymać do 30 tys. zł. Na start 9 tys. zł w formie zaliczki zaraz po zawarciu porozumienia lub aneksu, reszta płatności po rozliczeniu zaliczki w formie refundacji kosztów. Warunkiem jest uruchomienie, a następnie prowadzenie punktu konsultacyjno-informacyjnego w dni robocze, w wymiarze minimum 10 godzin tygodniowo, co najmniej przez rok od dnia podpisania porozumienia bądź aneksu.

Możliwe jest prowadzenie punktu przez zewnętrznego wykonawcę. Jest też inne ułatwienie w przypadku tych gmin, które swoją siedzibę mają na terenie jednej miejscowości – wówczas dopuszcza się wspólne uruchomienie i prowadzenie punktu konsultacyjno-informacyjnego. Koszty ponoszone przez każdą z tych gmin rozliczne będą odrębnie.

Do kosztów kwalifikowanych zaliczane będą: koszty osobowe (np. zatrudnienie pracownika do punktu „Czystego Powietrza), wyposażenie (np. stanowisko komputerowe) oraz działania edukacyjne i informacyjne (np. wydruk i dystrybucja materiałów, organizacja spotkań informacyjnych z zakresu programu, ale też zakup i serwis czujników jakości powietrza wykorzystywanych w celach edukacyjnych).

Gminy będą składały sprawozdania ze swoich działań do wfośigw w ujęciu kwartalnym, z kolei wojewódzkie fundusze będą prowadziły kontrole w losowo wybranych gminach.

Zadania gmin w ramach prowadzonego punktu konsultacyjno-informacyjnego

Do zadań gminy będzie należało m.in.: udzielanie mieszkańcom informacji o programie przez przeszkolonego bezpłatnie przez wfośigw pracownika oraz wsparcie w zakresie przygotowywania wniosku i rozliczania przyznanego dofinansowania, a także przekazanie do wfośigw wniosku złożonego w gminie. Ponadto jst będą zobowiązane do organizowania spotkań informujących o zasadach programu (minimum jedno w kwartale, w sytuacji stanu epidemii dopuszczalna jest formuła online) i przekazywania materiałów informacyjno-promocyjnych o programie.

Gminy, podpisując porozumienie o współpracy, będą tym samym deklarować działania pozwalające na: identyfikowanie budynków, których właściciele mogliby być potencjalnymi wnioskodawcami i przedstawianie im korzyści płynących z wzięcia udziału w programie (np. wizyty u mieszkańców, połączone z oceną obecnego źródła ciepła i wskazanie na potrzebę jego wymiany oraz wstępną analizę stanu budynku pod kątem wykonania termomodernizacji).

Nowe stawki za złożony wniosek z terenu gminy

W ramach nowych propozycji finansowanych za składane wnioski o dofinansowanie z „Czystego Powietrza” za pośrednictwem gminy, przewiduje się dla jst: 150 zł ryczałtu przy podwyższonym poziomie dofinansowania z wydanym przez gminę zaświadczeniem o dochodach oraz 50 zł przy podstawowym poziomie dofinansowania (wcześniej było to odpowiednio: 100 zł i 0 zł).

W przypadku wniosków składanych online na portalu gov.pl, gmina otrzyma 75 zł jeśli wyda zaświadczenie o dochodach, które konieczne jest przy wniosku z podwyższonym poziomem dofinansowania.

Do 16 mln zł na premiowanie gmin za największą liczbę składanych wniosków

Planuje się, że mniej więcej jedna trzecia gmin, z zawartym porozumieniem w ramach „Czystego Powietrza”, otrzyma dodatkowe bonusy za największą aktywność pod względem liczby składanych wniosków. Pod uwagę będą brane wnioski o dofinansowanie złożone z terenu gminy, niezależnie czy za jej pośrednictwem, czy też bez jej pośrednictwa. Liczy się bowiem to, że złożony wniosek z terenu gminy – niezależnie od kanału złożenia – będzie wynikiem pracy i aktywności gminy w zakresie informowania o programie.

Na ten cel NFOŚiGW planuje wydać do 16 mln zł rocznie, a pierwszy ranking obejmie okres od 1.04.2021 r. do 31.03.2022 r. Po jego ogłoszeniu, najaktywniejszym gminom będą przekazywane bonusowe środki pod warunkiem przedstawienia przez jst do rozliczenia kosztów kwalifikowalnych związanych z prowadzeniem punktu konsultacyjno-informacyjnego, które wcześniej nie były sfinansowane przez wfośigw w ramach porozumienia.

Więcej informacji

Szczegóły na temat programu „Czyste Powietrze” oraz wzór nowych porozumień dla gmin (zakładka Partnerzy/Dla gmin) dostępne są na stronie: czystepowietrze.gov.pl.