Jak połączyć wiedzę, doświadczenie i zaangażowanie, by mieszkańcy Mazowsza oddychali czystym powietrzem i zużywali mniej energii? O tym rozmawiano podczas zorganizowanej przez WFOŚiGW w Warszawie konferencji.

5 listopada w stołecznym Muzeum Sztuki Nowoczesnej odbyło się jedno z kluczowych w naszym jesiennym kalendarzu wydarzeń – konferencja „Operator – Ekodoradca – Doradca energetyczny – razem dla Czystego Powietrza”. Spotkanie było okazją, by zobaczyć, jak nasze wysiłki mogą się uzupełniać, jak łączyć role, kompetencje i zasoby oraz tworzyć wspólne mechanizmy działania – bo cel osiągniemy tylko wtedy, gdy będziemy działać razem. To wydarzenie, inicjatywa WFOŚiGW w Warszawie, miało pokazać samorządowcom, jak sprawnie poruszać się i łączyć role operatora programu „Czyste Powietrze” i ekodoradcy, a także jak wykorzystać potencjał doradztwa energetycznego w codziennej pracy z mieszkańcami. Podczas konferencji zaprezentowano osiągnięcia programu „Czyste Powietrze” oraz omówiono wyzwania związane z jego funkcjonowaniem.

Konferencję otworzył Prezes Zarządu WFOŚiGW w Warszawie Zbigniew Deptuła, który podkreślił, że program „Czyste Powietrze” przynosi imponujące efekty. – Cieszę się, że tak wielu mieszkańców Mazowsza skorzystało z programu „Czyste Powietrze”. Dziękuję operatorom i dziękuję tym gminom, które wkrótce zdecydują się nimi zostać, bo to właśnie zaangażowanie samorządów w realizację programu daje najlepsze rezultaty – mówił.

Gospodynią spotkania była Katarzyna Szmyt, Koordynator Projektu Doradztwa Energetycznego w WFOŚiGW w Warszawie, która prowadziła konferencję i zaprezentowała pierwszą prelekcję pt. „Program Czyste Powietrze w województwie mazowieckim – stan bieżący i cele”. Omówiła osiągnięcia programu, a także jego aktualne założenia po wprowadzonych zmianach, zwracając uwagę, że obecnie mocniej koncentruje się on na efektywności energetycznej budynków oraz kierowaniu najwyższego poziomu wsparcia do osób o najniższych dochodach. Podkreśliła też rolę operatorów gminnych, którzy towarzyszą mieszkańcom na każdym etapie, od konsultacji po rozliczenie dotacji.

Następnie głos zabrała Aleksandra Czarnecka z Departamentu Czystego Powietrza Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w wystąpieniu „Program Czyste Powietrze – rekomendacje dla gmin”. Przedstawiła praktyczne wskazówki dla samorządów, szczególnie tych, które podjęły się roli operatora, dotyczące skutecznej realizacji programu. Zwróciła uwagę na konieczność dobrej organizacji pracy w gminach, współpracy z mieszkańcami oraz zachowania przejrzystości finansowej w systemie operatorskim.

Podczas kolejnej prelekcji – „Od strategii do efektów: samorządowa koordynacja działań dla Czystego Powietrza” – swoimi doświadczeniami podzielili się Stanisław Jastrzębski, Wójt Gminy Długosiodło, i Piotr Grzelak, Wójt Gminy Kampinos. Obaj włodarze, których gminy pełnią funkcję operatorów programu, podkreślali znaczenie bliskiej współpracy z mieszkańcami, zaufania do urzędników oraz konsekwentnego budowania świadomości ekologicznej. Ich wystąpienia pokazały, że lokalne zaangażowanie samorządów przekłada się na wymierne efekty w poprawie jakości powietrza oraz standardu życia mieszkańców.

W kolejnej części spotkania, zatytułowanej „Jak z sukcesem realizować obowiązki wynikające z Programu Ochrony Powietrza dla województwa mazowieckiego”, wystąpił Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego. Podkreślił, że uchwała antysmogowa została opracowana w sposób, który daje mieszkańcom poczucie bezpieczeństwa i czas na dostosowanie się do zmian. Zwrócił też uwagę na konieczność zachowania przejrzystości przy łączeniu funkcji ekodoradcy i operatora programu, tak by uniknąć dublowania finansowania tych samych zadań.

Duże zainteresowanie wzbudził blok „Wspólne cele, różne role: jak łączyć kompetencje dla lepszych rezultatów”. Swoje doświadczenia zaprezentowały Marta Baranowska i Iwona Bułatowicz z Gminy Długosiodło oraz Bogumiła Smolińska, operatorka programu Czyste Powietrze działająca w gminach Naruszewo, Płońsk, Załuski, Raciąż, Glinojeck, Sochocin, Joniec i Dzierzążnia. Prelegentki z ogromnym zaangażowaniem i empatią opowiadały o swojej pracy, o relacjach z mieszkańcami i o tym, że rola operatora to coś więcej niż obsługa wniosku. To rozwiązywanie problemów, rozmowa i codzienne wsparcie osób, nierzadko dotkniętych ubóstwem energetycznym i życiowym, które pragną poprawić jakość swojego codziennego funkcjonowania.

Zwieńczeniem konferencji były pytania od uczestników i dyskusja. Samorządowcy zwracali uwagę na trudności związane z realizacją programu po ostatnich zmianach, m.in. obowiązek wykonania audytu energetycznego czy wymóg 3-letniej własności budynku. Wskazywali, że nowe zasady, choć podnoszą standard, bezpieczeństwo inwestycji oraz zapobiegają nadużyciom, mogą w praktyce ograniczać zasięg programu i zniechęcać jego potencjalnych beneficjentów do inwestycji w ekologiczne rozwiązania w swoich domach. Podczas dyskusji mocno wybrzmiało, że wspólnym celem powinna być skuteczna pomoc mieszkańcom w podnoszeniu standardu życia, oszczędzaniu energii, a także zaspokajaniu potrzeby życia w czystym środowisku.

Konferencja przebiegła w merytorycznej, ale ciepłej i partnerskiej atmosferze. Uczestnicy opuścili ją z nową energią i przekonaniem, że współpraca samorządów, operatorów, ekodoradców, doradców energetycznych i naszego Funduszu są niezbędne, by tworzyć Mazowsze z czystym powietrzem, energooszczędnymi domami i poczuciem satysfakcji wśród mieszkańców. Z pewnością będziemy powtarzać takie spotkania, bo są nieocenionym źródłem inspiracji do dalszych działań.